پیمان پیکار با پولشوئی یا عهدنامه اسرائیلی ؟
سایت دگرباوران ، مهر۱۳۹۷ ، اکتبر 2018
پیمان پیکاربا پول شویی یا عهدنامه اسرائیلی ؟
علی ایزدی
به دنبال سخنرانی اخیردونالد ترامپ درمجمع عمومی سازمان ملل روزنامه گاردین او را چنین توصیف می کند : ” ترامپ مایه خنده است ، اما اگر نخندیم باید بگرییم . ”
حال آیت الله حسین نوری همدانی درجایگاه یکی از مراجع تقلید شیعه با بیان اینکه ” اف ای تی اف ” جزو قراردادهای عبری ، عربی و غربی است ، به حوزه علمیه هشدار می دهد که ضمن بیدار ماندن باید با تمام قوا با آن مخالفت کند و به نمایندگان مجلس گوشزد می کند که این قرارداد شبیه برجام نشود.
گاردین به درستی بخشی از سخنان ترامپ را در مقابل دیده جهانی درمقرسازمان ملل با خنده حزن آمیزخواندن ، مایه تاسف می داند و ما اظهارنظرمرجع تقلیدی درایران را به واسطه بهره وری از یک منطق مشتزک با نگاه ترامپ ، بویژه وقتی می بینیم فردی چون رئیس جمهورآمریکا که ید طولایی در به سخره گرفتن معاهدات بین المللی همچون پیمان پاریس که درواقع توافقنامه سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی با کاستن انتشارگازهای گلخانه ای است ، دارد واز سوی دیگر اکنون یک فقیه ایرانی با عبری ، عربی و غربی خواندن قراردادی که نفس انعقادش صرفنظرازاینکه چه کسانی بانی آن بوده اند ، برای مبارزه با جرایمی جدی چون پول شویی و به تبعات آن تروریسم است .
آیت الله نوری همدانی استاد سطوح عالی حوزه درروز 11 مهرماه در درس خارج فقه در مسجد اعظم قم اعلام می کند که این قرارداد دارای چندین ماده است که می خواهند برای جلوگیری از تروریست و… قاعده ای وضع کنند که تا همه هم پیمان شوند ، اما اختیاررا دردست کسانی قرارمی دهند که تحریم کنندگان ما بوده و با اسرائیل موافق هستند .
در این مجال پیش از پرداختن به نظرات این استاد حوزه ابتدا نگاهی به خاستگاه قرارداد اف ای تی اف می اندازیم تا با نقش آن در عرصه بین المللی بیشترآشنا شویم .
گروه کاری اقدام مالی ( در پول شویی ) در سال89 میلادی به ابتکارجی 7 یا FATF
تشکیل می شود تا در راستای سیاست توسعه برای مبارزه پولشویی فعالیت خود را آغاز نماید ، این گروه در واقع یک سازمان دولتی ( آی جی او ) است ، البته بعدا در سال 2001 درعمل نقش آن به مبارزه با تروریسم گسترش یافت. دبیرخانه این گروه در مقرسازمان همکاری اقتصادی و توسعه در پاریس مستقر می باشد.
این سازمان بین المللی دارای 35 عضو است و اعضای آن متعهد به دمکراسی و اقتصاد آزاد می باشند ، این نهاد در واقع عمده ترین سازمان بین المللی تصمیم گیرنده اقتصادی است ، این سازمان در ابتدا در سال 1948 ، سه سال پس از پایان جنگ جهانی دوم تحت عنوان سازمان همکاری اقتصادی اروپا تشکیل شد ، که در واقع با مدیریت روبرت ماژولین فرانسوی به منظور اجرای طرح باسازی کشورهای اروپایی بعد از جنگ دوم جهانی ایجاد می شد ، آن طرح اجرایی تحت عنوان برنامه مارشال بود که توسط ایالت متحده آمریکا برای بازسازی اروپای بعد از جنگ و مبارزه با کمونیسم برنامه ریزی شده بود .
بعدها با پیوستن اعضای غیراروپایی نهایتا در سال 1961 تحت عنوان سازمان همکاری و توسعه اقتصادی تغییر نام داد. در راستای گسترده شدن فعالیت ها، اف ای تی اف در سال 2012 توصیه نامه جدیدی تدوین می کند تا با اقدامات وسیع تری مقابله با جرایم مالی از قبیل تامین مالی تروریسم ، فعالیت های اشاعه ای و پولشویی را عهده دار شود.
این گروه هم چنین دارای یک ماموریت خاص می باشد که آن کنترل میران پیشرفت کشورهای عضو در زمینه اجرای توصیه های آن است . اف ای تی اف براساس همین رصد و نظارت کشورها را به سه دسته تقسیم کرده :
گروه اول کشورهایی که کاملا منطبق با توصیه های آن عمل می کنند که عمدتا کشورهای توسعه یافته اند.
دسته دوم کشورهایی که در حال پیشرفت در جهت اجرای استانداردهای این سازمان اند.
مجموعه سوم کشورهایی را شامل می شود که اساسا با این گروه همکاری ندارند بنابراین از نظراف ای تی اف دارای خطر پولشویی و تامین مالی تروریست هستند.
از طرفی گروه ویژه اقدام مالی خود دسته آخررا به دو مجموعه تقسیم کرده ، یکی دسته کشورهایی که علیه آنها اقدام متقابل صورت نمی گیرد ،و نهایتا دسته دوم کشورهایی حاضردرلیست سیاه این گروه که بر علیه شان اقدام متقابل به عمل می آید ، این دو کشور هم اکنون جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی می باشند.
با آخرین تغییرات از سال 2015 سازمان هایی بین المللی چون صندوق بین المللی پول ، سازمان ملل متحد ، بانک جهانی و سازمان اینترپل به عضویت اف ای تی اف درآمدند ؛ هم چنین از سال 2016 دو سازمان ( اتحادیه ) منطقه ای به این گروه پیوستند یعنی اتحادیه اروپا و شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس .
با توجه به تاریخچه بالا در می یابیم که گروه اف ای تی اف به عنوان یک نهاد بین المللی ازحساسیت خاصی برخوردارمی باشد تا جایی که تاکنون 198 کشور و نهاد در بالاترین سطوح پایبندی خودرا به اجرای توصیه های این سازمان اعلام داشته اند ، اما جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی در لیست سیاه آن ثبت شده اند ، ایران در سال 2009 برای اولین بار در این فهرست سیاه قرارمی گیرد اگرچه اخیرا با تلاش هایی وضعیت کشورمان در این لیست به حالت تعلیق در آمده ، بطوریکه گروه ویژه اقدام مالی تا پایان سال جاری میلادی به ایران فرصت داده تا اقدامات لازم رادر راستای آماده شدن برای خروج احتمالی از لیست مورد نظر انجام دهد و درست در راستای همین مهم است که مجلس شورای اسلامی اخیرا درتلاش برای تصویب طرح هایی به عنوان لوایح چهارگانه مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی دست به اقداماتی زده تا اولا در آینده نزدیک جمهوری اسلامی ازلیست سیاه آن گروه خارج شود ، ثانیا به تبع آن مقدمه الحاق ایران به گروه اف ای تی تف به طوری که به ایران وعده داده شده فراهم گردد.
اگرچه لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون سازمان ملل با جرایم سازمان یافته فراملی موسوم به پالرمو اخیرا در مجلس شورای اسلامی تصویب شده اما صرفا بندهایی از لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی تاکنون به واسطه مخالفت شورای نگهبان با آن مورد تصویب قرارگرفته ، از طرفی اف ای تی اف خروج ایران را از لسیت سیاه و عضویت احتمالی جمهوری اسلامی در آن سازمان در آینده را منوط الحاق ایران به دو لایحه دیگر از لوایح چهارگانه دانسته که لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم و لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم می باشد.
این در حالی است که عربستان سعودی و اسرالیل که تا کنون صرفا اعضای ناظر بوده اند تا پایان سال جاری میلادی به عضویت دائم اف ای تی اف درخواهند آمد. با درنظر گرفتن این موضوع که تا زمانی که ایران بصورت کامل از لیست سیاه این سازمان خارج نشود در توسعه همکاری های بانکی و اقتصادی خود با سایرکشورها و هم چنین ورود شرکت ها و سرمایه گذاران مشکل جدی خواهد داشت ، عمق موقعیت خطیر جمهوری اسلامی بیشتر آشکار می شود ، بویژه هنگامی که به آغاز تحریم های بسیار جدی ایالات متحده آمریکا در نوامبرآینده نزدیک تر می شویم .
از سوئی وقتی دیده می شود که ترکیه درهمسایگی ما سال هاست که از اعضای اف ای تی اف می باشد و با این وجود تحریم های اخیرآمریکا که درمقایسه با محدودیت هایی که دولت ترامپ برای جمهوری اسلامی ایجاد نموده از ابعاد وسیعی برخوردار نیست اما پول ملی ترکیه را تا مرحله سقوط بی ارزش نموده و این کشور را با چالش های جدی مواجه نموده ، پی به این مهم می توان برد که در مقطع حساس کنونی ایران چگونه باید تلاش نماید تا موقعیت مطلوبی در گروه کاری اقدام مالی به دست آورد.
درجایی که جان بولتون مشاورامنیت ملی رئیس جمهور نا معتدل آمریکا با حمله لفظی معمول خویش می گوید که : ” بعد از انقلاب سال 57 ایران بانک مرکزی جهانی برای تروریسم بین الملل بوده است ” ، چگونه می توان سخن یک مرجع عالی شیعه چون آیت الله نوری همدانی را در مخالفت با قرارداد بین المللی مهمی چون اف ای تی اف مسئولانه تلقی نمود ؟ بویژه وقتی امثال او می بینند که ایران در آستانه سقوط قرار گرفته و مشکلات عدیده اقتصادی مردم ایران بانی چه بلایا و مفاسد اجتماعی شده است.
انگ عبری بودن قرارداد موردنظر درآنجایی که دولت اسرائیل تا کنون صرفا عضو ناظردراین پیمان بوده کدام بخش از مشکلات مردم ایران یا حتی دولت را حل خواهد کرد ؟ یا عربی خواندن آن درجایی که حتی عربستان سعودی به عنوان یگانه کشورعربی هم چنان در انتظار عضویت در این قرارداد است چه بارمثبتی را به ارمغان خواهد داشت ؟
تندروها و رهبری حکومت اسلامی ایران باید بدانند که چه بسا الحاق کامل به چنین سازمان های بین المللی بتواند روزنه ای باشد تا اندکی موقعیت منزوی کشورمان را در سطح بین المللی بهبود بخشد . برعکس با عربی یا صهیونیستی و یا غربی خواندن ماهیت چنین پیمان هایی که صرفا برخورد ایدئولوژیک و تبلیغاتی بوده و مصرف داخلی دارد ، چیزی جز آب به آسیاب ریختن دولتی چون آمریکا که به ویژه با مدیریت نا متعارف دونالد ترامپ خود را کدخدا و آقای دنیا و به تعبیرامانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه پلیس اقتصاد جهان می داند ، نخواهد بود.